ΤΟΥΡΚΙΑ: Το πραξικόπημα ο ρόλος τον στρατού, η κρίση της αστικής τάξης και η αναγκαιότητα τον σοσιαλισμού
28 -10 -1980 X. ΠΟΣΑΔΑΣ
(τίτλος της σύνταξης)
Στην Τουρκία, από την περίοδο του 2ου παγκόσμιου πολέμου υπάρχει ένα προτσές διαρκούς αστάθειας και ανισορροπίας που είναι αποτέλεσμα της διάστασης που υπάρχει ανάμεσα στο παλιό τσιφλικάδικο στρώμα που διεύθυνε τη χώρα και στο ότι αυτό το στρώμα οφείλει να δώσει το προβάδισμα σε καινούργια αστικά στρώματα, που δεν είναι τσιφλικάδικα και που έχουν συμφέρον ν’ αναπτύξουν οικονομικά τη χώρα, να συνδεθούν με τον υπόλοιπο κόσμο, χωρίς παράλληλα να πάψουν να ενδιαφέρονται για τη γη.
Στην Τουρκία δεν υπάρχει μια βιομηχανική αστική τάξη. Αυτή που υπάρχει είναι πολύ μικρή. Απεναντίας, υπάρχει μια μεγάλη τσιφλικάδικη αστική τάξη , με όλες τις φεουδαρχικές συνήθειες και με πολύ μικρή σύγχρονη οικονομική ανάπτυξη. Υπάρχει μια μεγάλη βάση από φτωχούς αγρότες που δεν έχουν θέση σε μια χώρα που αναπτύσσεται και εξαπλώνεται δημογραφικά. Γι’ αυτό υπάρχουν 1 εκατ. τούρκοι εργάτες στη Γερμανία και μισό εκατομμύριο διασκορπισμένοι σε άλλες χώρες.
Παρ’ όλη την οικονομική πηγή συναλλάγματος που αντιπροσωπεύουν οι τούρκοι μετανάστες εργάτες, η Τουρκία είναι μια από τις πιο φτωχές χώρες στον κόσμο, με μια πολύ χαμηλή βιομηχανική και επιστημονική ανάπτυξη. Υπάρχει μια πνευματική και μορφωτική ανάπτυξη πολύ πιο ανυψωμένη σε σχέση με την οικονομία της τούρκικης αστικής τάξης. Έχει αναπτυχθεί περισσότερο το εργατικό κίνημα, τα εργατικά κόμματα και κατά ένα μέρος η μόρφωση και η λογοτεχνία, παρόλο που ακόμα δεν υπάρχουν πολλά γραφτά. Έχει αναπτυχθεί επίσης η αγωνιστική θέληση των μαζών, σαν μέρος της επιρροής του παγκόσμιου προτσές και των Εργατικών Κρατών. Γι’ αυτό, αυτός που αποφασίζει στις εκλογές στην Τουρκία είναι ο στρατός. Ψηφίζουν, εκλέγονται, αλλά ο στρατός είναι αυτός που αποφασίζει, όπως και στη Βολιβία. Εκεί η επέμβαση του στρατού είναι πιο σκανδαλώδης, γιατί υπάρχει μια μορφωτική, κοινωνική και πολιτική δύναμη, άπειρα πιο ανώτερη από ότι στην Τουρκία, γιατί υπάρχουν ήδη οργανωμένα κινήματα που έχουν εμπειρίες εξουσίας, όπως είναι οι μεταλλωρύχοι. Αντίθετα, στη Βολιβία δεν υπάρχει αστική τάξη, η μικροαστική τάξη δεν έχει δύναμη, οπότε ο πολιτικός και κοινωνικός αντιπρόσωπος του καπιταλισμού είναι ο στρατός. Αυτό συμβαίνει και στην Τουρκία και γι’ αυτό γίνονται τα στρατιωτικά πραξικοπήματα
Η ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ, ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΕΤΣΕΒΙΤ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
Στην Τουρκία κυριαρχούν οι τομείς των βιομηχάνων και των γαιοκτημόνων. Όμως αυτοί που έχουν το κύριο βάρος και αποφασίζουν, είναι οι γαιοκτήμονες. Γι’ αυτό και ο στρατός έχει μια ετερογενή σύνθεση.
Στην Τουρκία δεν υπάρχει μια αστική τάξη δομημένη, με επιρροή πάνω στους μικροαστούς κι επίσης δεν υπάρχει μικροαστική τάξη που να είναι προϊόν εκβιομηχάνισης, δηλαδή ανεπτυγμένη οικονομικά, κοινωνικά, επιστημονικά και μορφωτικά. Για το λόγο αυτό, δηλ. του ότι δεν υπάρχει μικροαστική τάξη, η αστική τάξη επιβάλει την εξουσία της, αντικαθιστώντας την έλλειψη κοινωνικού βάρους, κάνοντας ταυτόχρονα ορισμένες παραχωρήσεις στον Ετσεβίτ (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, σοσιαλδημοκρατικό, σοσιαλιστική διεθνής, σημ. μεταφρ.).
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, ότι αυτή η κατάσταση ξεπήδησε μετά τον πόλεμο, από μια άποψη είναι αποτέλεσμα του πολέμου. Το κυριότερο χρηματιστικό και οικονομικό βάρος της αστικής τάξης, πηγαίνει στον πόλεμο και στο ΝΑΤΟ. Με τη σειρά της η Τουρκία ζούσε και ζει βυζαίνοντας το ΝΑΤΟ. Αυτό τους αφαιρεί κάθε ενδιαφέρον και εμποδίζει την οικονομική, κοινωνική και μορφωτική ανάπτυξη και τους κάνει να εξαρτιόνται από τον ιμπεριαλισμό και από τους γαιοκτήμονες. Ο τομέας της αστικής τάξης που στηρίζεται στη βιομηχανία είναι πολύ μικρός. Επίσης είναι μικρός ο τομέας που αναπτύσσει τη μόρφωση και την επιστήμη. Συνεπώς, η πολιτική ικανότητα και κατανόηση αναπτύσσεται αργά.
Γι’ αυτούς τους λόγους ξεπετάχτηκε κι ο Ετσεβίτ. Ο Ετσεβίτ είναι αποτέλεσμα αυτού του προτσές, που δεν το προκάλεσε ένα εσωτερικό πολιτικό κίνημα, που στηριζόταν στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και συνεπώς της μόρφωσης, της τεχνικής και της επιστήμης, αλλά το προκάλεσε η παγκόσμια επιρροή της προόδου που γίνεται, με το σοσιαλισμό. Και καθώς ο Ετσεβίτ δεν αντιπροσωπεύει τις μαρξιστικές ιδέες, κάνει το σοσιαλιστή στα ποιήματα. Αν και κάνει περισσότερο τον ποιητή και λιγότερο το σοσιαλιστή και γι’ αυτό υποχωρεί στην πολιτική.
Ο σχηματισμός του κόμματος του Ετσεβίτ έγινε μετά τον πόλεμο. Ο Ετσεβίτ είναι ένας σοσιαλδημοκράτης, κάπως πιο αριστερά από τους κλασσικούς σοσιαλδημοκράτες, όχι όμως και πολύ. Τα ποιήματά του (είναι και ποιητής) είναι πολύ καλύτερα από την πολιτική του. Θα ήταν πιο όμορφα αν κυβερνούσε όπως λένε αυτά τα ποιήματα. Ποτέ δεν οργάνωσε ένα κίνημα, ούτε οργάνωσε το κόμμα ή στελέχη. Γι’ αυτό και το τούρκικο προλεταριάτο μέσα στην Τουρκία είναι αδύναμο. Αντίθετα στο εξωτερικό είναι δυνατό.
Η αστική τάξη αλλά και αυτοί που έκαναν τώρα το πραξικόπημα, ενεργούν πάντα λαβαίνοντας υπόψη τους το βάρος των τούρκων μεταναστών. Η παγκόσμια αστική τάξη έχει συνείδηση και το κατανοεί αυτό. Όμως δεν μπορεί να εμποδίσει τους τούρκους μετανάστες που παγαίνουν στις διάφορες χώρες, ιδιαίτερα στη Γερμανία, να τροφοδοτηθούν με μια τεράστια πολιτική, κοινωνική & μορφωτική κατανόηση. Όμως δεν υπάρχει οργανωμένο κόμμα ή συνδικάτα που να ανυψώνουν αυτή τη μόρφωση σε κοινωνική, πολιτική και επαναστατική μόρφωση.
Τα πραξικοπήματα που έχουν κάνει κι αυτά που προετοιμάζονται να κάνουν, δεν εκπροσωπούν πάντα την πραγματική δύναμη των τάσεων που υπάρχουν μέσα στο στρατό. Στο στρατό υπάρχει μια ανάπτυξη των αριστερών τάσεων. Γι’ αυτό μπόρεσε να πάρει και την προεδρία ο Ετσεβίτ και τον άφησαν πριν να κυβερνήσει, όχι μόνο σαν το λιγότερο κακό, άλλα και γιατί τους ήταν αναγκαίος. Υπάρχουν πολλοί στρατιωτικοί της αριστεράς, που είναι επηρεασμένοι από την παγκόσμια ανάπτυξη του σοσιαλισμού, υπάρχουν ολόκληρα ρεύματα.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ
Οι προσπάθειες της Τουρκίας να καταλάβει τα νησιά και που η κατάληψή τους και η διατήρησή τους θα τους κοστίζει πολύ, πολύ περισσότερο από το να μην τα έχουν, έχουν σαν σκοπό να επηρεάσουν εσωτερικά τη χώρα και να δημιουργήσουν το συναίσθημα της "μεγάλης Τουρκίας". Έχουν σκοπό να ερεθίσουν το εθνικιστικό συναίσθημα των μικροαστών, για να τούς υποστηρίζουν σαν αντίδοτο στην έλλειψη ιδεών, κεφαλαίων και προσφοράς εργασίας. Αυτή είναι η ουσία, απλοποιημένα, της ιστορίας της Τουρκίας.
Τον ισλαμισμό τον εκτρέφουν οι γαιοκτήμονες, οι αντιδραστικοί τομείς του στρατού, σαν ένα μέσο για να διατηρούν παράλυτα τα συναισθήματα και τη σκέψη των μαζών της Τουρκίας. Όμως ο κόσμος ξεπερνά τον ισλαμισμό και παρασύρει το ισλάμ στην επανάσταση. Δηλαδή αυτό δεν είναι ένα σοβαρό σημείο για να στεκόμαστε να συζητάμε και να εναντιωνόμαστε, αλλά πρέπει να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στο πώς θ’ ανυψώσουμε τους θρησκευόμενους και τις μάζες, θεωρητικά, πολιτικά και κοινωνικά. Αυτό που έχει σημασία είναι να κατορθώσουμε να ζήσουν οι μάζες τα προβλήματα του κόσμου.
Η καθυστέρηση που υπάρχει στην Τουρκία δεν οφείλεται στο ότι η Τουρκία είναι φτωχή και καθυστερημένη. Καθυστερημένη είναι η αστική τάξη. Η Βολιβία δεν είναι καθυστερημένη, καθυστερημένη είναι η αστική της τάξη. Σ’ αυτό οφείλεται η καθυστέρηση της χώρας. Οι εργάτες της Τουρκίας όπως και της Βολιβίας αναπτύσσονται στα πιο ανυψωμένα επίπεδα της μόρφωσης και της επιστήμης και το εκφράζουν αυτό στην πολιτική: αγωνίζονται για τις κρατικοποιήσεις, για τον προγραμματισμό της οικονομίας, που είναι η πιο ανυψωμένη όψη της μόρφωσης και της επιστήμης. Καθυστερημένη είναι η αστική τάξη που διατηρεί την ατομική ιδιοκτησία και εμποδίζει την ανάπτυξη της επιστήμης, της μόρφωσης και της τεχνικής, εμποδίζοντας έτσι την ανάπτυξη της οικονομίας. Απεναντίας, οι μάζες ακόμη και στις πιο καθυστερημένες χώρες, όπως στην Τουρκία και τη Βολιβία, παρ’ όλο ότι δεν υπάρχει ανεπτυγμένη οικονομία, αναπτύσσονται μορφωτικά κι επιστημονικά μέσα, μέσα από τους πολιτικούς αγώνες. Γι’ αυτό η αστική τάξη κάνει διαρκώς πραξικοπήματα. Για να εμποδίσουν να επιδράσουν τα Εργατικά Κράτη και η πάλη των μαζών του κόσμου πάνω στις συνδικαλιστικές και πολιτικές ηγεσίες της Τουρκίας, που τις προωθεί προς τα αριστερά. Κάνουν πραξικοπήματα για να κόψουν την εξωτερική επιρροή, για να εμποδίσουν την ωρίμανση ρευμάτων και τάσεων, που θα δείξουν ότι για να βγει η Τουρκία από την καθυστέρηση, πρέπει να ανατρέψουν την αστική τάξη. Γιατί αυτή είναι η καθυστερημένη.
Αυτός είναι ο λόγος που έγινε αυτό το τούρκικο πραξικόπημα, μολονότι δεν υπάρχει κάποια κυρίαρχη τάση ακόμα, γιατί όπως φαίνεται, είναι μια συμφωνία ανάμεσα σε διάφορους τομείς, όπως και στη Βολιβία. Υπάρχει μια συμφωνία ανάμεσα σε διάφορους τομείς και τάσεις, όπου ανάμεσά τους υπάρχει και μια τάση που θέλει ν’ αναπτύξει την Τουρκία. Γι’ αυτό έδωσαν αυξήσεις, για να στηρίξουν την εσωτερική αγορά και ν’ αναπτύξουν την οικονομία.
Όταν έκαναν το πραξικόπημα αυτό, η γνώμη μου ήταν ότι έμοιαζε πολύ με το πραξικόπημα του 1943 στην Αργεντινή, που κατέληξε το 1945 στον Περόν. Ανέτρεψαν τον Πρόεδρο, και ανοίχτηκε μια περίοδος εσωτερικής πάλης ανάμεσα στους διάφορους τομείς του στρατού. Μια από τις τάσεις αυτές την αντιπροσώπευε ο Περόν, που ήταν στην πρώτη κυβέρνηση Υπουργός Εργασίας και που τελικά επικράτησε.
Απ’ αυτή την άποψη, το πραξικόπημα στην Τουρκία δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει. Υπάρχει μια εσωτερική πάλη ανάμεσα στις διάφορες τάσεις κι αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι ενώ έδωσαν ορισμένες αυξήσεις στα μεροκάματα και κάποιες ελευθερίες, συγχρόνως συγκρατούν το εργατικό κίνημα για να μην μπορεί να δρα ελεύθερα και να μην μπορέσει να επωφεληθεί απ’ αυτή την κατάσταση. Έθεσαν εκτός νόμου κόμματα και συνδικάτα, για να μην προωθήσουν μια δραστηριότητα που οργανώνει δυνάμεις ,τις οποίες δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει ο στρατός. Ειδικά γιατί θα έχουν επιρροή πάνω στο στρατό και θα βοηθήσουν στη σχηματοποίηση των τάσεων που υπάρχουν σήμερα.
Για να βγει η Τουρκία από την καθυστέρηση, που σημαίνει ν’ ανατραπεί η αστική τάξη, χρειάζεται ν’ αναπτυχθεί ένα κίνημα που θα δείξει ότι οι δρόμοι της αστικής τάξης δεν έχουν καμμιά δυνατότητα ν’ αναπτύξουν τη χώρα. Η αστική τάξη θέλει ν’ αναπτυχθεί η ίδια και ν’ απαλλαγεί από τούς γαιοκτήμονες. Ν’ αναπτύξει ορισμένες οικονομικές βάσεις, ακόμα και στην πολεμική βιομηχανία. Βασικά αναζητάει κάποια δική της ανάπτυξη . Αυτό το στόχο έχει το τελευταίο πραξικόπημα.
ΤΟ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Υπάρχει απουσία πολιτικής και συνδικαλιστικής ζωής, που οφείλεται, μεταξύ των άλλων και στην ειδική κατάσταση της χώρας, όπου έλειπε η ελευθερία και τώρα περισσότερο από πριν. Παρόλα αυτά, στην προηγούμενη περίοδο, ακόμα και στην περίοδο του Ετσεβίτ, οι κομμουνιστές, η σοσιαλιστική αριστερά και οι διάφορες ομάδες της αριστεράς, θα μπορούσαν να έχουν διαφωτίσει και ν’ ανυψώσει την πολιτική μόρφωση των μαζών. Απεναντίας αφιερώθηκαν στις διαμάχες και στις αλληλοεπιθέσεις. Η διαμάχη ει ναι σωστή σε προεπαναστατική περίοδο, όταν δεν μπορείς να περιμένεις τον άλλο να καταλάβει. Πρέπει τότε να πάρεις την εξουσία κι έπειτα του δίνεις να καταλάβει. Όμως αυτή την περίοδο πρέπει ν’ ανυψωθεί η κατανόηση. Επομένως, όταν γίνονται πολεμικές, πρέπει να υπάρχει επιχειρηματολογία και να πείθουν. Η επιχειρηματολογία είναι η πιο λεπτομερής μορφή της μόρφωσης. Μόρφωση είναι η γνώση των πραγμάτων και αναπτύσσεται με την οργάνωση της κατανόησης και της πειθούς. Έτσι εξελίσσεται η μόρφωση.
Ένα από τα βασικά θέματα που πρέπει να συζητηθούν, είναι η σημασία των τούρκων μεταναστών και η αναγκαιότητα να στηριχτούμε στη δύναμη που αντιπροσωπεύουν. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την επιρροή τους πάνω στις γυναίκες της Τουρκίας. Παρόλο που στην Τουρκία διατηρούνται οι παραδόσεις, ουσιαστικά έχουν αποκοπεί απ’ αυτές. Έχουν ακόμη ισχύ, όμως είναι πολύ εύθραυστες.
Οι γυναίκες της Τουρκίας θα εξισωθούν με τους άντρες αστραπιαία, μέσα σε μια βραδιά. Ήδη στο εξωτερικό ανάμεσα στους μετανάστες, αναπτύσσονται εμπειρίες, συναισθήματα και συνείδηση εξίσωσης των σχέσεων, όχι μονάχα ανάμεσα στη γυναίκα και τον άντρα αλλά και στα παιδιά, που αρχίζουν να βαραίνουν μέσα στην οικογένεια. Στην Ευρώπη οι μετανάστες αναπτύσσουν τα σοσιαλιστικά συναισθήματα και δεν αλλοτριώνονται. Δεν μπορούν να το κάνουν αυτό πολύ βαθιά και με συνέχεια γιατί δεν μπορούν να κάνουν την αναγκαία πολιτική ζωή. Δεν πρέπει να θεωρούμε αντιπροσωπευτική τη μερίδα των εργατών που έρχονται στην Ευρώπη για να μαζέψουν λεφτά και να ζήσουν καλά. Η πλειοψηφία των εργατών και των μικροαστών που έρχεται στην Ευρώπη το κάνει από ανάγκη, για να εργαστούν, γιατί είναι άνεργοι κι εκεί αφομοιώνουν τη μόρφωση του κόσμου. Και η πιο ανυψωμένη μορφή της μόρφωσης είναι ο σοσιαλισμός. Η πιο ανυψωμένη μορφή για να εξαπλωθεί η μόρφωση είναι οι σοσιαλιστικές ιδέες.
Είναι ανάγκη να προωθηθεί μια δραστηριότητα στην Τουρκία αφιερωμένη στην εξήγηση του παγκόσμιου προτσές, για να δημιουργηθούν στελέχη ικανά, που θα καθοδηγήσουν, ή που θα ενσωματωθούν στην ηγεσία. Είναι ανάγκη ν’ αναπτυχθεί η γνώση του παγκόσμιου συσχετισμού των δυνάμεων, να δημιουργηθούν οι δυνατότητες για την ανάπτυξη μιας συζήτησης, με σκοπό να γίνει αισθητό ότι είναι οι συνθήκες του κόσμου που καθορίζουν, σε τελευταία ανάλυση, την ατομική συμπεριφορά ακόμα και του γιάνκικου ιμπεριαλισμού . Είναι οι συνθήκες του κόσμου, ο συσχετισμός των δυνάμεων, που στηρίζεται πάνω στην ανωτερότητα του σοσιαλισμού που καθοδηγείται από τη Σοβιετική Ένωση.
Αν ήταν οι γιάνκηδες αυτοί που αποφάσιζαν, θα είχαν κάνει ήδη τον πόλεμο, όμως ο σημερινός συσχετισμός των δυνάμεων επιβάλει στους αμερικάνους να λουφάζουν και να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εγκληματικές και δολοφονικές διαθέσεις τους, όπως θα ήθελαν. Το κάνουν περιορισμένα, όπως στο Ελ Σαλβαδόρ. Αν υπερτερούσαν στο συσχετισμό των δυνάμεων, θα είχαν εξαπολύσει τον πόλεμο από καιρό, δολοφονώντας και σκοτώνοντας. Όμως αυτός που καθορίζει δεν είναι οι αμερικάνοι αλλά τα Εργατικά Κράτη. Οι μάζες τού κόσμου κι ανάμεσά τους οι μάζες της Τουρκίας το βλέπουν αυτό και το συναισθάνονται. Δεν κατέχουν τη σχολική και επιστημονική γνώση, κατέχουν όμως τα διδάγματα μέσα από την πραχτική εμπειρία.
Είναι ανάγκη ν’ αναπτυχθεί μια πολιτική δραστηριότητα προς τους μικροαστικούς τομείς, τους διανοούμενους, στο ίδιο το κόμμα του Ετσεβίτ, για να τους εξηγηθεί και να κατανοήσουν τους λόγους της χρεωκοπίας του κόμματος του Ετσεβίτ, του θριάμβου του Ντεμιρέλ και στη συνέχεια του πραξικοπήματος, που ουσιαστικά έγινε ενάντια στον Ντεμιρέλ κι όχι ενάντια στον Ετσεβίτ. Έκαναν το πραξικόπημα ενάντια στον Ντεμιρέλ γιατί έβλεπαν ότι γκρεμιζόταν ολόκληρη η δομή.
Οι πραξικοπηματίες είναι μια τάση που αναπτύσσει τον αντιδραστικό της ρόλο στ’ όνομα μιας αστικής τάξης που δομείται τώρα κι έχει ανάγκη την υποστήριξη όλων, να μην ξεκόψει από το ΝΑΤΟ, όμως ούτε και με τούς σοβιετικούς. Να διατηρήσει τις προηγούμενες θέσεις τονίζοντας και κάνοντας σαφές ότι δεν είναι ενάντια στη Σοβιετική Ένωση.
Εδώ οφείλεται η ανησυχία των αμερικάνων, που έδωσαν αμέσως την υποστήριξή τους στο πραξικόπημα, πριν περάσουν καλά-καλά 10 λεπτά της ώρας. Γνώριζαν ότι θα γινόταν το πραξικόπημα, όμως ταυτόχρονη φοβούνται ότι μπορεί μέσα απ’ αυτό να υπερισχύσει μια φιλοσοβιετική τάση που υπάρχει μέσα στο στρατό . Γι’ αυτό δήλωσαν ότι το υποστηρίζουν αμέσως, για να σταθεροποιήσουν τη φιλοαμερικάνικη τάση ενάντια στην τάση, που χωρίς να είναι ανοιχτά φιλοσοβιετική, αναζητά την υποστήριξη των σοβιετικών, για να μπορεί να διαμάχεται και να διαπραγματεύεται με τούς αμερικάνους.
Πρέπει να προωθηθεί μια μορφωτική συνδικαλιστική ταξική δραστηριότητα, προετοιμάζοντας συγχρόνως τα στελέχη που θα είναι ικανά να δράσουν στις σημερινές συνθήκες. Είναι το βάρος του κόσμου που θα καθορίσει την πορεία της Τουρκίας. Δεν είναι η Τουρκία που καθορίζει στον κόσμο. Όλα τα πραξικοπήματα που κάνουν μπορεί να κρατήσουν χρόνο, όμως δεν αποκρυσταλλώνονται σαν νέες δυνάμεις της αστικής τάξης. Αδυνατίζουν, διασπώνται, εξαντλούνται, κομματιάζονται . Στο ίδιο το κίνημα του Ντεμιρέλ, υπήρχε ένα φασιστικό ρεύμα όπως και ρεύματα που θα ήθελαν το μέτωπο με τον Ετσεβίτ. Συμβαίνει αυτό όταν η αστική τάξη δεν έχει καμμιά οικονομική και πολιτική προοπτική και κατά συνέπεια κοινωνική και στρατιωτική.
28.10.1980 X. ΠΟΣΑΔΑΣ
28 -10 -1980 X. ΠΟΣΑΔΑΣ
(τίτλος της σύνταξης)
Στην Τουρκία, από την περίοδο του 2ου παγκόσμιου πολέμου υπάρχει ένα προτσές διαρκούς αστάθειας και ανισορροπίας που είναι αποτέλεσμα της διάστασης που υπάρχει ανάμεσα στο παλιό τσιφλικάδικο στρώμα που διεύθυνε τη χώρα και στο ότι αυτό το στρώμα οφείλει να δώσει το προβάδισμα σε καινούργια αστικά στρώματα, που δεν είναι τσιφλικάδικα και που έχουν συμφέρον ν’ αναπτύξουν οικονομικά τη χώρα, να συνδεθούν με τον υπόλοιπο κόσμο, χωρίς παράλληλα να πάψουν να ενδιαφέρονται για τη γη.
Στην Τουρκία δεν υπάρχει μια βιομηχανική αστική τάξη. Αυτή που υπάρχει είναι πολύ μικρή. Απεναντίας, υπάρχει μια μεγάλη τσιφλικάδικη αστική τάξη , με όλες τις φεουδαρχικές συνήθειες και με πολύ μικρή σύγχρονη οικονομική ανάπτυξη. Υπάρχει μια μεγάλη βάση από φτωχούς αγρότες που δεν έχουν θέση σε μια χώρα που αναπτύσσεται και εξαπλώνεται δημογραφικά. Γι’ αυτό υπάρχουν 1 εκατ. τούρκοι εργάτες στη Γερμανία και μισό εκατομμύριο διασκορπισμένοι σε άλλες χώρες.
Παρ’ όλη την οικονομική πηγή συναλλάγματος που αντιπροσωπεύουν οι τούρκοι μετανάστες εργάτες, η Τουρκία είναι μια από τις πιο φτωχές χώρες στον κόσμο, με μια πολύ χαμηλή βιομηχανική και επιστημονική ανάπτυξη. Υπάρχει μια πνευματική και μορφωτική ανάπτυξη πολύ πιο ανυψωμένη σε σχέση με την οικονομία της τούρκικης αστικής τάξης. Έχει αναπτυχθεί περισσότερο το εργατικό κίνημα, τα εργατικά κόμματα και κατά ένα μέρος η μόρφωση και η λογοτεχνία, παρόλο που ακόμα δεν υπάρχουν πολλά γραφτά. Έχει αναπτυχθεί επίσης η αγωνιστική θέληση των μαζών, σαν μέρος της επιρροής του παγκόσμιου προτσές και των Εργατικών Κρατών. Γι’ αυτό, αυτός που αποφασίζει στις εκλογές στην Τουρκία είναι ο στρατός. Ψηφίζουν, εκλέγονται, αλλά ο στρατός είναι αυτός που αποφασίζει, όπως και στη Βολιβία. Εκεί η επέμβαση του στρατού είναι πιο σκανδαλώδης, γιατί υπάρχει μια μορφωτική, κοινωνική και πολιτική δύναμη, άπειρα πιο ανώτερη από ότι στην Τουρκία, γιατί υπάρχουν ήδη οργανωμένα κινήματα που έχουν εμπειρίες εξουσίας, όπως είναι οι μεταλλωρύχοι. Αντίθετα, στη Βολιβία δεν υπάρχει αστική τάξη, η μικροαστική τάξη δεν έχει δύναμη, οπότε ο πολιτικός και κοινωνικός αντιπρόσωπος του καπιταλισμού είναι ο στρατός. Αυτό συμβαίνει και στην Τουρκία και γι’ αυτό γίνονται τα στρατιωτικά πραξικοπήματα
Η ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ, ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΕΤΣΕΒΙΤ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
Στην Τουρκία κυριαρχούν οι τομείς των βιομηχάνων και των γαιοκτημόνων. Όμως αυτοί που έχουν το κύριο βάρος και αποφασίζουν, είναι οι γαιοκτήμονες. Γι’ αυτό και ο στρατός έχει μια ετερογενή σύνθεση.
Στην Τουρκία δεν υπάρχει μια αστική τάξη δομημένη, με επιρροή πάνω στους μικροαστούς κι επίσης δεν υπάρχει μικροαστική τάξη που να είναι προϊόν εκβιομηχάνισης, δηλαδή ανεπτυγμένη οικονομικά, κοινωνικά, επιστημονικά και μορφωτικά. Για το λόγο αυτό, δηλ. του ότι δεν υπάρχει μικροαστική τάξη, η αστική τάξη επιβάλει την εξουσία της, αντικαθιστώντας την έλλειψη κοινωνικού βάρους, κάνοντας ταυτόχρονα ορισμένες παραχωρήσεις στον Ετσεβίτ (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, σοσιαλδημοκρατικό, σοσιαλιστική διεθνής, σημ. μεταφρ.).
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, ότι αυτή η κατάσταση ξεπήδησε μετά τον πόλεμο, από μια άποψη είναι αποτέλεσμα του πολέμου. Το κυριότερο χρηματιστικό και οικονομικό βάρος της αστικής τάξης, πηγαίνει στον πόλεμο και στο ΝΑΤΟ. Με τη σειρά της η Τουρκία ζούσε και ζει βυζαίνοντας το ΝΑΤΟ. Αυτό τους αφαιρεί κάθε ενδιαφέρον και εμποδίζει την οικονομική, κοινωνική και μορφωτική ανάπτυξη και τους κάνει να εξαρτιόνται από τον ιμπεριαλισμό και από τους γαιοκτήμονες. Ο τομέας της αστικής τάξης που στηρίζεται στη βιομηχανία είναι πολύ μικρός. Επίσης είναι μικρός ο τομέας που αναπτύσσει τη μόρφωση και την επιστήμη. Συνεπώς, η πολιτική ικανότητα και κατανόηση αναπτύσσεται αργά.
Γι’ αυτούς τους λόγους ξεπετάχτηκε κι ο Ετσεβίτ. Ο Ετσεβίτ είναι αποτέλεσμα αυτού του προτσές, που δεν το προκάλεσε ένα εσωτερικό πολιτικό κίνημα, που στηριζόταν στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και συνεπώς της μόρφωσης, της τεχνικής και της επιστήμης, αλλά το προκάλεσε η παγκόσμια επιρροή της προόδου που γίνεται, με το σοσιαλισμό. Και καθώς ο Ετσεβίτ δεν αντιπροσωπεύει τις μαρξιστικές ιδέες, κάνει το σοσιαλιστή στα ποιήματα. Αν και κάνει περισσότερο τον ποιητή και λιγότερο το σοσιαλιστή και γι’ αυτό υποχωρεί στην πολιτική.
Ο σχηματισμός του κόμματος του Ετσεβίτ έγινε μετά τον πόλεμο. Ο Ετσεβίτ είναι ένας σοσιαλδημοκράτης, κάπως πιο αριστερά από τους κλασσικούς σοσιαλδημοκράτες, όχι όμως και πολύ. Τα ποιήματά του (είναι και ποιητής) είναι πολύ καλύτερα από την πολιτική του. Θα ήταν πιο όμορφα αν κυβερνούσε όπως λένε αυτά τα ποιήματα. Ποτέ δεν οργάνωσε ένα κίνημα, ούτε οργάνωσε το κόμμα ή στελέχη. Γι’ αυτό και το τούρκικο προλεταριάτο μέσα στην Τουρκία είναι αδύναμο. Αντίθετα στο εξωτερικό είναι δυνατό.
Η αστική τάξη αλλά και αυτοί που έκαναν τώρα το πραξικόπημα, ενεργούν πάντα λαβαίνοντας υπόψη τους το βάρος των τούρκων μεταναστών. Η παγκόσμια αστική τάξη έχει συνείδηση και το κατανοεί αυτό. Όμως δεν μπορεί να εμποδίσει τους τούρκους μετανάστες που παγαίνουν στις διάφορες χώρες, ιδιαίτερα στη Γερμανία, να τροφοδοτηθούν με μια τεράστια πολιτική, κοινωνική & μορφωτική κατανόηση. Όμως δεν υπάρχει οργανωμένο κόμμα ή συνδικάτα που να ανυψώνουν αυτή τη μόρφωση σε κοινωνική, πολιτική και επαναστατική μόρφωση.
Τα πραξικοπήματα που έχουν κάνει κι αυτά που προετοιμάζονται να κάνουν, δεν εκπροσωπούν πάντα την πραγματική δύναμη των τάσεων που υπάρχουν μέσα στο στρατό. Στο στρατό υπάρχει μια ανάπτυξη των αριστερών τάσεων. Γι’ αυτό μπόρεσε να πάρει και την προεδρία ο Ετσεβίτ και τον άφησαν πριν να κυβερνήσει, όχι μόνο σαν το λιγότερο κακό, άλλα και γιατί τους ήταν αναγκαίος. Υπάρχουν πολλοί στρατιωτικοί της αριστεράς, που είναι επηρεασμένοι από την παγκόσμια ανάπτυξη του σοσιαλισμού, υπάρχουν ολόκληρα ρεύματα.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ
Οι προσπάθειες της Τουρκίας να καταλάβει τα νησιά και που η κατάληψή τους και η διατήρησή τους θα τους κοστίζει πολύ, πολύ περισσότερο από το να μην τα έχουν, έχουν σαν σκοπό να επηρεάσουν εσωτερικά τη χώρα και να δημιουργήσουν το συναίσθημα της "μεγάλης Τουρκίας". Έχουν σκοπό να ερεθίσουν το εθνικιστικό συναίσθημα των μικροαστών, για να τούς υποστηρίζουν σαν αντίδοτο στην έλλειψη ιδεών, κεφαλαίων και προσφοράς εργασίας. Αυτή είναι η ουσία, απλοποιημένα, της ιστορίας της Τουρκίας.
Τον ισλαμισμό τον εκτρέφουν οι γαιοκτήμονες, οι αντιδραστικοί τομείς του στρατού, σαν ένα μέσο για να διατηρούν παράλυτα τα συναισθήματα και τη σκέψη των μαζών της Τουρκίας. Όμως ο κόσμος ξεπερνά τον ισλαμισμό και παρασύρει το ισλάμ στην επανάσταση. Δηλαδή αυτό δεν είναι ένα σοβαρό σημείο για να στεκόμαστε να συζητάμε και να εναντιωνόμαστε, αλλά πρέπει να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στο πώς θ’ ανυψώσουμε τους θρησκευόμενους και τις μάζες, θεωρητικά, πολιτικά και κοινωνικά. Αυτό που έχει σημασία είναι να κατορθώσουμε να ζήσουν οι μάζες τα προβλήματα του κόσμου.
Η καθυστέρηση που υπάρχει στην Τουρκία δεν οφείλεται στο ότι η Τουρκία είναι φτωχή και καθυστερημένη. Καθυστερημένη είναι η αστική τάξη. Η Βολιβία δεν είναι καθυστερημένη, καθυστερημένη είναι η αστική της τάξη. Σ’ αυτό οφείλεται η καθυστέρηση της χώρας. Οι εργάτες της Τουρκίας όπως και της Βολιβίας αναπτύσσονται στα πιο ανυψωμένα επίπεδα της μόρφωσης και της επιστήμης και το εκφράζουν αυτό στην πολιτική: αγωνίζονται για τις κρατικοποιήσεις, για τον προγραμματισμό της οικονομίας, που είναι η πιο ανυψωμένη όψη της μόρφωσης και της επιστήμης. Καθυστερημένη είναι η αστική τάξη που διατηρεί την ατομική ιδιοκτησία και εμποδίζει την ανάπτυξη της επιστήμης, της μόρφωσης και της τεχνικής, εμποδίζοντας έτσι την ανάπτυξη της οικονομίας. Απεναντίας, οι μάζες ακόμη και στις πιο καθυστερημένες χώρες, όπως στην Τουρκία και τη Βολιβία, παρ’ όλο ότι δεν υπάρχει ανεπτυγμένη οικονομία, αναπτύσσονται μορφωτικά κι επιστημονικά μέσα, μέσα από τους πολιτικούς αγώνες. Γι’ αυτό η αστική τάξη κάνει διαρκώς πραξικοπήματα. Για να εμποδίσουν να επιδράσουν τα Εργατικά Κράτη και η πάλη των μαζών του κόσμου πάνω στις συνδικαλιστικές και πολιτικές ηγεσίες της Τουρκίας, που τις προωθεί προς τα αριστερά. Κάνουν πραξικοπήματα για να κόψουν την εξωτερική επιρροή, για να εμποδίσουν την ωρίμανση ρευμάτων και τάσεων, που θα δείξουν ότι για να βγει η Τουρκία από την καθυστέρηση, πρέπει να ανατρέψουν την αστική τάξη. Γιατί αυτή είναι η καθυστερημένη.
Αυτός είναι ο λόγος που έγινε αυτό το τούρκικο πραξικόπημα, μολονότι δεν υπάρχει κάποια κυρίαρχη τάση ακόμα, γιατί όπως φαίνεται, είναι μια συμφωνία ανάμεσα σε διάφορους τομείς, όπως και στη Βολιβία. Υπάρχει μια συμφωνία ανάμεσα σε διάφορους τομείς και τάσεις, όπου ανάμεσά τους υπάρχει και μια τάση που θέλει ν’ αναπτύξει την Τουρκία. Γι’ αυτό έδωσαν αυξήσεις, για να στηρίξουν την εσωτερική αγορά και ν’ αναπτύξουν την οικονομία.
Όταν έκαναν το πραξικόπημα αυτό, η γνώμη μου ήταν ότι έμοιαζε πολύ με το πραξικόπημα του 1943 στην Αργεντινή, που κατέληξε το 1945 στον Περόν. Ανέτρεψαν τον Πρόεδρο, και ανοίχτηκε μια περίοδος εσωτερικής πάλης ανάμεσα στους διάφορους τομείς του στρατού. Μια από τις τάσεις αυτές την αντιπροσώπευε ο Περόν, που ήταν στην πρώτη κυβέρνηση Υπουργός Εργασίας και που τελικά επικράτησε.
Απ’ αυτή την άποψη, το πραξικόπημα στην Τουρκία δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει. Υπάρχει μια εσωτερική πάλη ανάμεσα στις διάφορες τάσεις κι αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι ενώ έδωσαν ορισμένες αυξήσεις στα μεροκάματα και κάποιες ελευθερίες, συγχρόνως συγκρατούν το εργατικό κίνημα για να μην μπορεί να δρα ελεύθερα και να μην μπορέσει να επωφεληθεί απ’ αυτή την κατάσταση. Έθεσαν εκτός νόμου κόμματα και συνδικάτα, για να μην προωθήσουν μια δραστηριότητα που οργανώνει δυνάμεις ,τις οποίες δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει ο στρατός. Ειδικά γιατί θα έχουν επιρροή πάνω στο στρατό και θα βοηθήσουν στη σχηματοποίηση των τάσεων που υπάρχουν σήμερα.
Για να βγει η Τουρκία από την καθυστέρηση, που σημαίνει ν’ ανατραπεί η αστική τάξη, χρειάζεται ν’ αναπτυχθεί ένα κίνημα που θα δείξει ότι οι δρόμοι της αστικής τάξης δεν έχουν καμμιά δυνατότητα ν’ αναπτύξουν τη χώρα. Η αστική τάξη θέλει ν’ αναπτυχθεί η ίδια και ν’ απαλλαγεί από τούς γαιοκτήμονες. Ν’ αναπτύξει ορισμένες οικονομικές βάσεις, ακόμα και στην πολεμική βιομηχανία. Βασικά αναζητάει κάποια δική της ανάπτυξη . Αυτό το στόχο έχει το τελευταίο πραξικόπημα.
ΤΟ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Υπάρχει απουσία πολιτικής και συνδικαλιστικής ζωής, που οφείλεται, μεταξύ των άλλων και στην ειδική κατάσταση της χώρας, όπου έλειπε η ελευθερία και τώρα περισσότερο από πριν. Παρόλα αυτά, στην προηγούμενη περίοδο, ακόμα και στην περίοδο του Ετσεβίτ, οι κομμουνιστές, η σοσιαλιστική αριστερά και οι διάφορες ομάδες της αριστεράς, θα μπορούσαν να έχουν διαφωτίσει και ν’ ανυψώσει την πολιτική μόρφωση των μαζών. Απεναντίας αφιερώθηκαν στις διαμάχες και στις αλληλοεπιθέσεις. Η διαμάχη ει ναι σωστή σε προεπαναστατική περίοδο, όταν δεν μπορείς να περιμένεις τον άλλο να καταλάβει. Πρέπει τότε να πάρεις την εξουσία κι έπειτα του δίνεις να καταλάβει. Όμως αυτή την περίοδο πρέπει ν’ ανυψωθεί η κατανόηση. Επομένως, όταν γίνονται πολεμικές, πρέπει να υπάρχει επιχειρηματολογία και να πείθουν. Η επιχειρηματολογία είναι η πιο λεπτομερής μορφή της μόρφωσης. Μόρφωση είναι η γνώση των πραγμάτων και αναπτύσσεται με την οργάνωση της κατανόησης και της πειθούς. Έτσι εξελίσσεται η μόρφωση.
Ένα από τα βασικά θέματα που πρέπει να συζητηθούν, είναι η σημασία των τούρκων μεταναστών και η αναγκαιότητα να στηριχτούμε στη δύναμη που αντιπροσωπεύουν. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την επιρροή τους πάνω στις γυναίκες της Τουρκίας. Παρόλο που στην Τουρκία διατηρούνται οι παραδόσεις, ουσιαστικά έχουν αποκοπεί απ’ αυτές. Έχουν ακόμη ισχύ, όμως είναι πολύ εύθραυστες.
Οι γυναίκες της Τουρκίας θα εξισωθούν με τους άντρες αστραπιαία, μέσα σε μια βραδιά. Ήδη στο εξωτερικό ανάμεσα στους μετανάστες, αναπτύσσονται εμπειρίες, συναισθήματα και συνείδηση εξίσωσης των σχέσεων, όχι μονάχα ανάμεσα στη γυναίκα και τον άντρα αλλά και στα παιδιά, που αρχίζουν να βαραίνουν μέσα στην οικογένεια. Στην Ευρώπη οι μετανάστες αναπτύσσουν τα σοσιαλιστικά συναισθήματα και δεν αλλοτριώνονται. Δεν μπορούν να το κάνουν αυτό πολύ βαθιά και με συνέχεια γιατί δεν μπορούν να κάνουν την αναγκαία πολιτική ζωή. Δεν πρέπει να θεωρούμε αντιπροσωπευτική τη μερίδα των εργατών που έρχονται στην Ευρώπη για να μαζέψουν λεφτά και να ζήσουν καλά. Η πλειοψηφία των εργατών και των μικροαστών που έρχεται στην Ευρώπη το κάνει από ανάγκη, για να εργαστούν, γιατί είναι άνεργοι κι εκεί αφομοιώνουν τη μόρφωση του κόσμου. Και η πιο ανυψωμένη μορφή της μόρφωσης είναι ο σοσιαλισμός. Η πιο ανυψωμένη μορφή για να εξαπλωθεί η μόρφωση είναι οι σοσιαλιστικές ιδέες.
Είναι ανάγκη να προωθηθεί μια δραστηριότητα στην Τουρκία αφιερωμένη στην εξήγηση του παγκόσμιου προτσές, για να δημιουργηθούν στελέχη ικανά, που θα καθοδηγήσουν, ή που θα ενσωματωθούν στην ηγεσία. Είναι ανάγκη ν’ αναπτυχθεί η γνώση του παγκόσμιου συσχετισμού των δυνάμεων, να δημιουργηθούν οι δυνατότητες για την ανάπτυξη μιας συζήτησης, με σκοπό να γίνει αισθητό ότι είναι οι συνθήκες του κόσμου που καθορίζουν, σε τελευταία ανάλυση, την ατομική συμπεριφορά ακόμα και του γιάνκικου ιμπεριαλισμού . Είναι οι συνθήκες του κόσμου, ο συσχετισμός των δυνάμεων, που στηρίζεται πάνω στην ανωτερότητα του σοσιαλισμού που καθοδηγείται από τη Σοβιετική Ένωση.
Αν ήταν οι γιάνκηδες αυτοί που αποφάσιζαν, θα είχαν κάνει ήδη τον πόλεμο, όμως ο σημερινός συσχετισμός των δυνάμεων επιβάλει στους αμερικάνους να λουφάζουν και να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εγκληματικές και δολοφονικές διαθέσεις τους, όπως θα ήθελαν. Το κάνουν περιορισμένα, όπως στο Ελ Σαλβαδόρ. Αν υπερτερούσαν στο συσχετισμό των δυνάμεων, θα είχαν εξαπολύσει τον πόλεμο από καιρό, δολοφονώντας και σκοτώνοντας. Όμως αυτός που καθορίζει δεν είναι οι αμερικάνοι αλλά τα Εργατικά Κράτη. Οι μάζες τού κόσμου κι ανάμεσά τους οι μάζες της Τουρκίας το βλέπουν αυτό και το συναισθάνονται. Δεν κατέχουν τη σχολική και επιστημονική γνώση, κατέχουν όμως τα διδάγματα μέσα από την πραχτική εμπειρία.
Είναι ανάγκη ν’ αναπτυχθεί μια πολιτική δραστηριότητα προς τους μικροαστικούς τομείς, τους διανοούμενους, στο ίδιο το κόμμα του Ετσεβίτ, για να τους εξηγηθεί και να κατανοήσουν τους λόγους της χρεωκοπίας του κόμματος του Ετσεβίτ, του θριάμβου του Ντεμιρέλ και στη συνέχεια του πραξικοπήματος, που ουσιαστικά έγινε ενάντια στον Ντεμιρέλ κι όχι ενάντια στον Ετσεβίτ. Έκαναν το πραξικόπημα ενάντια στον Ντεμιρέλ γιατί έβλεπαν ότι γκρεμιζόταν ολόκληρη η δομή.
Οι πραξικοπηματίες είναι μια τάση που αναπτύσσει τον αντιδραστικό της ρόλο στ’ όνομα μιας αστικής τάξης που δομείται τώρα κι έχει ανάγκη την υποστήριξη όλων, να μην ξεκόψει από το ΝΑΤΟ, όμως ούτε και με τούς σοβιετικούς. Να διατηρήσει τις προηγούμενες θέσεις τονίζοντας και κάνοντας σαφές ότι δεν είναι ενάντια στη Σοβιετική Ένωση.
Εδώ οφείλεται η ανησυχία των αμερικάνων, που έδωσαν αμέσως την υποστήριξή τους στο πραξικόπημα, πριν περάσουν καλά-καλά 10 λεπτά της ώρας. Γνώριζαν ότι θα γινόταν το πραξικόπημα, όμως ταυτόχρονη φοβούνται ότι μπορεί μέσα απ’ αυτό να υπερισχύσει μια φιλοσοβιετική τάση που υπάρχει μέσα στο στρατό . Γι’ αυτό δήλωσαν ότι το υποστηρίζουν αμέσως, για να σταθεροποιήσουν τη φιλοαμερικάνικη τάση ενάντια στην τάση, που χωρίς να είναι ανοιχτά φιλοσοβιετική, αναζητά την υποστήριξη των σοβιετικών, για να μπορεί να διαμάχεται και να διαπραγματεύεται με τούς αμερικάνους.
Πρέπει να προωθηθεί μια μορφωτική συνδικαλιστική ταξική δραστηριότητα, προετοιμάζοντας συγχρόνως τα στελέχη που θα είναι ικανά να δράσουν στις σημερινές συνθήκες. Είναι το βάρος του κόσμου που θα καθορίσει την πορεία της Τουρκίας. Δεν είναι η Τουρκία που καθορίζει στον κόσμο. Όλα τα πραξικοπήματα που κάνουν μπορεί να κρατήσουν χρόνο, όμως δεν αποκρυσταλλώνονται σαν νέες δυνάμεις της αστικής τάξης. Αδυνατίζουν, διασπώνται, εξαντλούνται, κομματιάζονται . Στο ίδιο το κίνημα του Ντεμιρέλ, υπήρχε ένα φασιστικό ρεύμα όπως και ρεύματα που θα ήθελαν το μέτωπο με τον Ετσεβίτ. Συμβαίνει αυτό όταν η αστική τάξη δεν έχει καμμιά οικονομική και πολιτική προοπτική και κατά συνέπεια κοινωνική και στρατιωτική.
28.10.1980 X. ΠΟΣΑΔΑΣ